నవరసాలు
1. శృంగారం : (రతి భావం)
• సంయోగ వియోగాల సౌందర్య మదనం
• మది భావమున మకరంద ఔషధీ.
• రతి లోకమున రస రాజ కేళి.
• ప్రకృతి పురుషుల సృష్టి యాగానికి బీజ యోగం.
• (కలియుట ఎడబాటుగా ఉండుట అనేది అందమైన కలవరం….. మనసు ఆలోచనకి తియ్యని ఔషధం…మన్మధ లోకం లో రసవత్తరమైన రాచ క్రీడ….. స్త్రీ పురుషుల ఆవిర్భావ యజ్ఞానికి శృంగారం అదృష్ట విత్తనం.)
2. హాస్యం : (హస భావం)
• హసిత విహసిత అతిహసిత
• వికృతి వికార వైఫల్య వికలముతో జనియించిన సకలము.
• అనుకరణ తో ఉదయించిన చిద్విలాస ఆహ్లాదము.
• శారీరక మానసిక గతుల కు అతీతము భావము.
• అష్టరసాల విఫలతను సఫలదాత హాస్యరసం.
• ( చిన్నగా, ఎరుపెక్కేలా, ఆనందబాష్పాలతో ఉండే నవ్వు…..సహజంగా పుట్టదు, ప్రయత్నపూర్వకంగా, వికార ఆకారములు, అంగ వైకల్యలను అనుకరించడం ద్వారా హాస్యం పుట్టింది. ఒకరిని హవ భావాలు, మాటలు, వేషధారణ అనుకరించడం తో మనసులో రసోత్పత్తి జరిగి హాయిని ఇస్తుంది. అదే హాస్యరసం. నటుడు ఏ రసం లో విఫలం అయినా, చివరిగా ఏదో ఒక పిచ్చి చేష్టలతో వీక్షకులను నవ్విస్తాడు.)
3. కరుణ : (శోక భావం)
• నష్టశోక దుఃఖవిషాదాల అనుభవ జననం .
• కారుణ్యము సృష్టి హరిత జీవన మూలం.
• కరుణ లేని నాట కాఠిన్యం విరియ
• మనసు ఆర్థృతకు మాధుర్యం కారుణ్యం.
• (కోల్ఫొయిన బాధ ఏడుపు అనుభవం లో నుండి పుట్టేది కరుణ రసం. దయ వలనే ఈ సృష్టిలో ఏ జీవియైన సంతోషంగా జీవించ గలదు. కనికరం లేనిచో కౄరత్వం ఏలును. మనసులోని చెమ్మకు మధుర రూపం కరుణ రసం.)
4. రౌద్రం : (క్రోధ భావం)
• అసత్య అసూయ అభిద్రోహ అవమాన భావ జననం.
• సంగ్రామ రాక్షస ప్రకృతుల వికార స్థితి.
• ప్రకృతి వికృతిని చేసే బీజరూపం.
• రుద్రవతారే లయకార రూపే.
• (అవమానం, ద్రోహం, మోసగింపబడటం వలన పుట్టిన భావం. యుద్దము నందు కలిగే రాక్షసత్వం ఈ భావం. ఏదైనా వినాశనం చేయాలంటే ఈ రసోత్పత్తియే కారణం. శివుడు రుద్రుని అవతారంలో నే ఈ సృష్టి ని లయం చేస్తాడు.)
5. వీరత్వం : (ఉత్సాహ భావం)
• ఆధిపత్యం తో ప్రకృతి భావ జననం.
• అంగబల పరాక్రమ శక్తి.
• ప్రతాప ప్రభావాల చతురంగ బలం.
• కలతచెందక విగ్రహ నిగ్రహల పట్టుదల వీరత్వం.
• (అజమాయిషీ అనే సహజసిద్ధమైన ధైర్య భావం.శారీరక ధృడత్వం , సైన్యం కలిగి ఉండడం వలన కలిగే రసోత్పత్తి. మనోధైర్యం, నిబ్బరం, పట్టుదల కలిగి ఉండటం.)
6. భయానకం : (భయ భావం)
• స్వభావ సిద్ధమైన కృత్రిమ భావం జననం
• అపరాధ హింస మోస ప్రవృత్తి ల పరిణామం
• మనోవిఫల కుంచిత భావహః
• (మోసగింపబడటం, హింసించి బడటం, అపరాధ తత్వం వలన కృత్రిమ తత్వం తో కలిగేది భయం. మనోధైర్యం విఫలమై కుంచితతత్వం కలుగుతుంది.)
7. భీభత్సం : (జుగుప్స భావం)
• కృత్రిమమైన విరక్తి భావ జననం.
• అయిష్టం , అసహ్యం , విసుగుల రసోత్పత్తి.
• నాశనం ప్రతిఫలం.
• ( రౌద్రం వలన వినాశనం, భీభత్సం వలన నాశనం . ఏహ్యభావం తో మొదలై యే చర్య.)
8. అధ్బుతము : (విస్మయ భావం)
• మనోవాంఛ పరిపూర్ణత భావ జననం.
• ఆధ్యాత్మిక , ఇంద్రజాల, అతీత దర్శన అభినయం.
• (మనసులో అనుకున్నది జరగడం, ఊహించని ఆశ్చర్యం జరగడం వలన ఆనందంతో జరిగే రసోత్పత్తి. దైవపరమైన నిదర్శనాలు, ఇంద్రజాలం, మహానుభావుల సందర్శన వలన కలిగే భావన)
9. శాంతము : (శమ భావం)
• తత్వజ్ఞాన వైరాగ్య ఆశయసిద్ధి జననం
• ఓరిమి, కామక్రోధాది రాహిత్యం.
• మోక్షమునకు తొలి దశ.
• ( వైరాగ్యం, తత్వజ్ఞానము , ఓర్పు వలన పుట్టిన భావము.)
యడ్ల శ్రీనివాసరావు 9 May 2022, 7:00 AM.
No comments:
Post a Comment